Prochowice

Prochowice są mało znanym miastem i słabo rozpowszechnionym jako ośrodek turystyczny. A szkoda. Bo jest to jedno z lepiej zachowanych i ciekawszych dolnośląskich miasteczek.

Urokliwa, pełna wdzięku starówka, prastare kościoły, liczne zabytkowe obiekty czy wreszcie arcyciekawy zamek piastowski powodują, że miasto z pewnością nadaje się na cel weekendowego wypadu. Zwłaszcza, że od stolicy regionu - Legnicy dzieli je zaledwie 18 km. A ci z Was, którzy tu przyjadą z pewnością nie pożałują, bowiem Prochowice to niemalże w pełni zachowane stare dolnośląskie miasteczko. A zatem do zobaczenia w Prochowicach!

Prochowice to niewielkie miasteczko leżące w południowo-zachodniej Polsce, w środkowej części województwa dolnośląskiego w powiecie legnickim w gminie Prochowice.

Miasto rozłożone jest na terenie Równiny Legnickiej i Pojezierza Legnickiego nad Kaczawą i Młynówką. Częściowo tereny gminy leżą na obszarze Wysoczyzny Średzkiej.

Miasto Prochowice położone jest na skrzyżowaniu ważnych dróg krajowych i wojewódzkich, zapewniających komunikację miejscowości z resztą kraju:

• drogi krajowej 36 z Ostrowa Wielkopolskiego do Lubina i Prochowic
• drogi krajowej 94 z Brzegu i Opola do Legnicy i Bolesławca
• drogi wojewódzkiej 292 z Głogowa i Ścinawy do Prochowic

Prochowice oddalone są od Legnicy o 18 km, od Wrocławia o 56 km, od Wałbrzycha o 63 km, od Poznania o 175 km, od Świdnicy o 57 km, od Lubina o 20 km, od przejścia granicznego z Niemcami o 110 km a z Czechami o 80 km. Miasto Prochowice zajmuje powierzchnię 9,85 km² i zamieszkane jest przez blisko 3700 osób.

         A jak wygląda miasto dziś? Po zakładach obuwniczych i skórzanych pozostały puste hale ale zabytkowe centrum wypiękniało, nabrało barw i życia. Nieopodal centrum na tyłach nieczynnego kościoła ewangelickiego tuż za Kaczawą stoją majestatyczne ruiny zamku.

Prochowicki zamek to pokaźna budowla zbudowana na planie czworoboku ze strzelistą wieżą widokową i sporym obiektem mieszkalnym oraz pięknym budynkiem bramnym ozdobionym wspaniałym, renesansowym portalem kamiennym. Zamek w Prochowicach powstał już w 1259 roku dzięki staraniom palatyna legnickiego Iko. On uzyskał tez szereg intratnych przywilejów dla miasta jak np. zwolnienie od jurysdykcji, zwolnienie z przywileju grodów. Warownia prochowicka wiele lat przechodziła w różne ręce aż w 1422 roku O. Zeidlitz poważnie przebudował gotycki obiekt. Wzmocnił mury, rozbudował fosę tak, że zamek pełnił funkcję obronnej twierdzy broniącej dostępu do miasta od strony rzeki Kaczawy. Zeidlitz tak się zapędził, że przebudował też pobliski kościół św. Andrzeja, szpital i szkołę. Zamek przez prawie dwa wieki był w niezmienionym stanie. W XVI wieku F. von Schoenach znacząco powiększył zamek a ten stał się okazałą rezydencją z budynkami mieszkalnymi, kaplicą zamkową i wspaniałym dziedzińcem. Kolejni właściciele rozbudowywali zamek m.in. ozdabiając wieżę attyką, dobudowując skrzydła mieszkalne czy dekorując portale wejściowe. Szczególnie w XVI i XVII wieku prochowicka warownia często zmieniała swych zarządców a tym samym i swój wygląd. Przebudowano ją m.in. na okazały pałac a na wieży umieszczono zegar. W 1740 roku miasto i zamek stały się własnością słynnego rodu Hohenzollernów a w 1820 roku zaniedbany obiekt sprzedano H. von Puecklerowi właścicielowi zamków m.in. w Bad Muskau. Pueckler odnowił i zmodernizował zamek. Częste zmiany właścicieli nie pozwoliły jednak na utrzymanie budowli w jednym porządku i stylu. Dopiero kolejni właściciele K. Strachwitz i R. von Mattencloit zadbali o konkretny remont, renowację i usystematyzowanie wyglądu budowli. Niestety następni właściciele porządek ten nieco zakłócili ale zagospodarowali zapomniane tereny zielone wokół zamku tworząc zeń piękny krajobrazowy park. Powstały liczne klomby m.in. na dnie fosy, zieleńce, zadrzewienia. Rozbudowano pawilony, gdzie prawdopodobnie mieściły się ogrody zimowe. W latach 30 – tych XX wieku w zamku mieściło się ośrodek wychowawczy dla trudnej młodzieży „Landjahrlager”. Ostatnie remonty przeprowadzono w 1835 i 1905 roku. W czasie I i II wojny światowej zamek uległ sporym zniszczeniom ale prawdziwa katastrofa spotkała zabytek po II wojnie światowej. Od 1960 roku zamek stał się własnością Państwa i teoretycznie rozpoczął się jego „remont”. W latach 80 – tych XX wieku działało tutaj nawet niewielkie muzeum miejskie sponsorowane przez miejscowe zakłady ale po upadku komunizmu w Polsce muzeum zamknęło swe podwoje. Zamek stojący na tyłach Zakładu Wyrobów Skórzanych „Proskór” i będący w niełasce kolejnych ekip rządzących, duma kilkudziesięciu pokoleń Prochowiczan, dzieło wielu sławnych architektów dosłownie rozpadał się na oczach. Popękane mury, odpadające tynki, wszechobecna dewastacja wołały o pomstę do niebios. Tylko szybka renowacja tej wspaniałej gotycko - renesansowej rezydencji mogła ją uratować od totalnej zagłady. Początkowo zamek wykupiła osoba prywatna (władze z lubością pozbyły się „balastu”) która niestety z powodu zawiłości administracyjnych i braku środków z zamkiem nie zrobiła nic. Dopiero nowy właściciel przystąpił w 2011 roku do remontu. Uzupełniano są ubytki w ścianach, remontowane wnętrza, wieża, malowana i rekonstruowane zdobienia i sztukaterie elewacji. Remontowany jest tez most, brama wejściowa do zamku, przekładane są podłogi. Obecnie udostępniony jest plac przed zamkiem, wstępnie wyremontowano wieżę (w przyszłości ma być ona dostępna) i położono nowe dachy. Po całkowitej renowacji zabytek będzie główną atrakcja turystyczną Prochowic.

Wokół zamku rozpościera się park krajobrazowy prze który leniwie przepływa rzeka kaczawa. To w jej nurtach od przeszło 700 lat przeghląda się zamek.

        Obok zamku i rzeki stoi ciekawy acz zaniedbany zamkowy kościół p.w. św. Andrzeja który jest najstarszym obiektem sakralnym w mieście – jego początki sięgają bowiem już 1217 roku. W 1426 roku wyeksploatowaną drewnianą świątynię zastąpiono nowym obiektem murowanym. W swej historii kościół dwukrotnie był przebudowywany w 1737 roku i w pierwszych latach XX wieku. Po zakończeniu II wojny światowej opuszczony kościół przestał pełnić funkcję religijną a na wiele lat stał się magazynem jednego z miejscowych zakładów. Zdewastowany, mocno podniszczony i wymagający kompleksowego remontu zabytek kilka lat temu wrócił we władanie kościoła. W 1991 roku wykonano podstawowy remont zapobiegający zawalenieu się zabytku ale nadal wymaga on pilnego remontu całościowego.

       Będąc w Prochowicach warto zajrzeć też na miejski rynek z kolorowymi kamieniczkami z XVIII i XIX wieku o kolorowych fasadach i ciekawych zdobieniach. Środek Rynku zajmuje XIX-wieczny ratusz z wieżyczką i sygnaturką mieszczący obecnie Urząd Miasta i Gminy Prochowice. 

      Przy wyjeździe z miasta na niewielkim wzgórzu stoi neogotycki ceglany kościół p.w. św. Jana Chrzciciela zbudowany dla katolików w 1847 roku.

       Więcej o Prochowicach, ich zabytkach, historii, kulturze dowiecie się z przewodnika "Prochowice i okolice" wydanego w 2017 roku. W celu jego nabycia prosimy o kontakt z nami